Στην ιατρική βιβλιογραφία, υπάρχει μια ποικιλία ορισμών  που περιγράφουν τη βλάβη  των διαφόρων οργάνων η οποία οφείλεται στη παρόδου του χρόνου. Όροι όπως η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ο εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας και η οστεοπόρωση αντανακλούν τη  φθίνουσα λειτουργία της  καρδιάς, των πνευμόνων, τα ματιών και των οστών αντίστοιχα. Ωστόσο, το δέρμα – το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου οργανισμού- υστερούσε νοσολογικού προσδιορισμού για πολλά χρόνια.

Το 2007 η Kaya και ο Saurat  όρισαν ως dermatoporosis τη  χρόνια δερματική ευθραυστότητα του γηράσκοντος δέρματος.

Ο σκοπός τους ήταν μέσω του ορισμού της δερματοπάθειας να επικοινωνηθούν τα χαρακτηριστικά και οι κίνδυνοι της και να εδραιωθεί η ανάγκη για πρόληψη.

Τα βασικά χαρακτηριστικά της δερματοπάθειας είναι το ατροφικό δέρμα με  σημάδια ηλιακής  πορφύρας και τα λευκές υπομελαχρώσεις στα άκρα των ηλικιωμένων ασθενών. Οι τραυματισμοί του δέρματος και η καθυστερημένη επούλωση είναι συχνά χαρακτηριστικά  της πάθησης με αποτέλεσμα οι ασθενείς να υποφέρουν από αιμορραγικές επιπλοκές και δερματικές λοιμώξεις.

Παράγοντες κινδύνου

Η προχωρημένη ηλικία είναι ο βασικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη δερματοπάθειας. Οι δευτερογενείς παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν χρόνιες ακτινικές βλάβες, γενετική ευαισθησία και μακροχρόνια χρήση τοπικών και συστηματικών κορτικοστεροειδών. Μία μελέτη που έδειξε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια αύξησε  πενταπλάσια τον κίνδυνο δερματοπάθειας, ανεξάρτητα από την ηλικία. Ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ήταν πιο πιθανό να παρουσιάσουν γεροντική πορφύρα, ενώ η συστηματική χρήση κορτικοστεροειδών πιθανόν να προκαλούσε συγχύσεις.

Η διαταραχή της πνευματικής κατάστασης, η διατροφή καθώς και ύπαρξη ιστορικού  στην ανάπτυξη ουλών στο δέρμα αναγνωρίσθηκαν ως πρόσθετοι παράγοντες κινδύνου για την δερματοπάθεια. Σε μια ιαπωνική μελέτη κοόρτης, ερευνητές μέτρησαν το πάχος του δέρματος στους πήχεις 149 ασθενών ηλικίας 65 ετών και άνω  χρησιμοποιώντας μηχάνημα  υπερήχων 20-MHz και παρακολούθησαν την εξέλιξη του δέρματος. Διαπιστώθηκε  ότι το πάχος του δέρματος είναι ένας προγνωστικός παράγοντας υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη διαβρώσεων στο δέρμα ηλικιωμένων ασθενών, ενώ το σημαντικό σημείο αποκοπής είναι τα 0,80 mm.

Παθογένεση

Με το πέρασμα των χρόνων το  δέρμα γίνεται πιο λεπτό και λιγότερο ανθεκτικό στις μηχανικές δυνάμεις. Η επιδερμίδα σταδιακά χάνει τον όγκο της και γίνεται  εξασθενημένη, καθώς τα κερατινοκύτταρα χάνουν την πολλαπλασιαστική τους ικανότητα. Το δέρμα αποτελείται κυρίως από εξωκυτταρική μήτρα (ECM) με διάσπαρτους ινοβλάστες και ενισχύεται από ένα συνυφασμένο δίκτυο ινών κολλαγόνου και ελαστίνης.

Το κύριο συστατικό της ECM είναι το υαλουρονικό οξύ (ΗΑ), το οποίο παράγεται κυρίως από τους ινοβλάστες. Το υαλουρονικό οξύ είναι μια εξαιρετικά υδρόφιλη ουσία που μειώνει την τριβή μεταξύ των ινών του κολλαγόνου και επιτρέπει την αντοχή στη διατμητική δύναμη. Ωστόσο, το υαλουρονικό οξύ μειώνεται με την πάροδο της ηλικίας, αφήνοντας το δέρμα πιο ευάλωτο στη δημιουργία διαβρώσεων.

Κλινικά χαρακτηριστικά της δερματοπάθειας

Τα αρχικά σημάδια της ευθραυστότητας του δέρματος εμφανίζονται κοντά στα  60 χρόνια και παγιώνονται στην ηλικία μεταξύ των 70-90 ετών. Χαρακτηριστικά ευρήματα περιλαμβάνουν το ατροφικό δέρμα, τη γεροντική πορφύρα και τα λευκά σημάδια.

Το λεπτό δέρμα της δερματοπάθειας μπορεί να είναι σχεδόν ημιδιαφανές, αποκαλύπτοντας την προβολή των υποκείμενων φλεβών και των τενόντων. Συχνά εντοπίζεται στην εκτεθειμένη στον ήλιο περιοχή των άκρων, με μεγαλύτερη έμφαση  στους  βραχίονες, στη ραχιαία επιφάνεια των χεριών  και στις κνήμες. Μερικές φορές η λέπτυνση του δέρματος  αναπτύσσεται στο θωρακικό στήθος και στο τριχωτό της κεφαλής. Η υπερηχογραφία του ατροφικού δέρματος παρουσιάζει μειωμένο πάχος της επιδερμίδας και του δέρματος (περίπου 0,7-0,8mm) σε σύγκριση με το φυσιολογικό δέρμα (περίπου 1,4 -1,5 mm).

Επιπλοκές της δερματοπάθειας

1. Οι γραμμικές διαβρώσεις του δέρματος και οι τραυματισμοί μπορεί να εμφανιστούν μετά από πολύ μικρά χτυπήματα σε ασθενείς με δερματοπάθεια. Μέσω μιας μελέτης που πραγματοποιήθηκε στη Δανία με 140 νοσηλευμένους  ηλικίας 65 ετών και άνω διαπιστώθηκε ότι όσοι είχαν εκχυμώσεις είχαν πενταπλάσιες πιθανότητες να αποκτήσουν διαβρώσεις  στην επιδερμίδα τους να ή να διαθέτουν υπάρχον ιστορικό σε αυτές  από ό,τι οι ασθενείς  που δεν είχαν εκχυμώσεις.
2. Η καθυστερημένη επούλωση τραυμάτων είναι ένα κοινό πρόβλημα της γήρανσης  του δέρματος, ειδικά στα κάτω άκρα (δηλαδή κάτω από το γόνατο). Η δερματοπάθεια αποτελεί  σημαντικό παράγοντα  κινδύνου για την ανάπτυξη χρόνιων πληγών, καθώς τα κερατινοκύτταρα και οι ινοβλάστες στερούνται πολλαπλασιαστικής ικανότητας και οι μεταλλοπρωτεϊνασες μπορεί να υπερεκφραστούν.
3. Οι λευκές υπομελαχρώσεις είναι το τρίτο μορφολογικό χαρακτηριστικό του δερματοπορωτικού δέρματος. Θεωρητικά περιγράφουν το τέντωμα και το κάταγμα των δερματικών ινών του κολλαγόνου χωρίς να προκαλούν  μακροσκοπική διάσπαση της υπερκείμενης επιδερμίδας. Στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση  η dermatoporosis  μπορεί να συνδεθεί με τον  κίνδυνο οστεοπόρωσης και οστεοπορωτικών καταγμάτων

Πρόληψη 

Η προστασία από τον ήλιο, συμπεριλαμβανομένης της τοπικής εφαρμογής αντιηλιακής κρέμας, το ντύσιμο με μακριά μανίκια και παντελόνια για αποφυγή των ηλιακών ακτίνων και η αναζήτηση σκιερών μερών μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της dermatoporosis . Η πορφύρα και οι τραυματισμοί του δέρματος μπορούν να μειωθούν αποφεύγοντας την επαφή με αιχμηρά αντικείμενα. Τα προστατευτικά της κνήμης μπορούν να τοποθετούνται εσωτερικά των καλτσών.

Τοπική αγωγή 

Οι μαλακτικές κρέμες μπορούν να βοηθήσουν στην επανόρθωση των φραγμών της επιδερμίδας και τα ήπια καθαριστικά δέρματος και η χρήση ενυδατικών κρεμών.

Τα τοπικά ρετινοειδή αποτελούν βασικό παράγοντα στην αναστροφή του λεπτού δέρματος. Πολλαπλές μελέτες αναφέρουν τη βελτίωση της ατροφίας του δέρματος μετά την εφαρμογή της τοπικής τρετινοΐνης στους βραχίονες στο φωτογερασμένο δέρμα.

Συστηματική προσέγγιση

 Όσον αφορά τη γενική διατροφή, οι ηλικιωμένοι ενήλικες θα πρέπει να είναι ενήμεροι για τη λήψη κατάλληλων πρωτεϊνών. Η χαμηλή πρόσληψη πρωτεϊνών συνδέεται με τη μείωση της ανοσολογικής λειτουργίας, την χειρότερη επούλωση και την αυξημένη ευθραυστότητα του δέρματος.

Η ζωική πρωτεΐνη (δηλ. Το κρέας, τα πουλερικά και τα θαλασσινά) είναι η διαιτητική πηγή πρωτεϊνών με τη μεγαλύτερη βιολογική αξία Κάποιοι ερευνητές θεωρούν τα αυγά την πιο αποδοτική και πολύτιμη πηγή πρωτεΐνης από άποψη αμινοξέων.

Στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, η θεραπεία αντικατάστασης οιστρογόνων έχει εδραιωθεί στην αναστροφή της δερματικής ατροφίας. Μια μελέτη από τους Maheux και συνεργάτες κατέδειξε σημαντική αύξηση του πάχους του δέρματος σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που έλαβαν συζευγμένα οιστρογόνα. Άλλες μελέτες επιβεβαίωσαν αυτό το εύρημα.