Ως διατροφή ορίζεται η βιολογική διαδικασία στους ανθρώπους, τα ζώα και τα φυτά που συνεπάγεται την πρόσληψη τροφής και την επακόλουθη αφομοίωση της από τους ιστούς. Οι επιστήμονες  έχουν εντοπίσει διαφορετικά θρεπτικά συστατικά τα  οποία συνθέτουν την τροφή και έχουν  δημιουργήσει πρότυπα  διατροφής, προκειμένου να προληφθούν ελλείψεις και να βελτιωθεί η ανθρώπινη υγεία. Τα συμπληρώματα της διατροφής ορίζονται ως συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών ουσιών ή άλλων ουσιών με θρεπτική ή φυσιολογική επίδραση που συμπληρώνουν τη συνήθη δίαιτα. Στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής αναδείχθηκε ως η νέα ανησυχία για τις βιομηχανικές χώρες και για την επιστήμη της διατροφολογίας. Μία από τις προκλήσεις ήταν η προσφορά νέων στρατηγικών για τη βελτίωση της ποιότητας της ανθρώπινης ζωής. Στο πλαίσιο αυτό, τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτιστοποίηση της διατροφής και κατά συνέπεια για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Το αυξημένο προσδόκιμο ζωής έχει συνδεθεί με την ανάγκη της υγιούς και όμορφης εμφάνισης. Εκτός από την παραδοσιακή χρήση της τοπικής φροντίδας, τα συμπληρώματα διατροφής έχουν αναδειχθεί ως μια νέα στρατηγική για τη βελτίωση της ομορφιάς του δέρματος.

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος το οποίο δρα ως φράγμα μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού περιβάλλοντος. Η δομή του δέρματος συνδέει τους ιστούς διαφόρων προελεύσεων (επιθηλιακών, συνδετικών, αγγειακών, μυϊκών και νευρικών) και χωρίζεται σε τρία διαφορετικά στρώματα: την επιδερμίδα, το χόριο και το υποχόριο. Εκτός από την επιδερμίδα που θεωρείται μη αγγειακός ιστός, το δέρμα διαθέτει πλούσιο αγγειακό δίκτυο που εμπλέκεται στην τροφοδοσία των ιστών, τη θερμορύθμιση, την επούλωση τραυμάτων, τις ανοσολογικές αντιδράσεις και τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης.

Επίδραση των διατροφικών ελλείψεων και των ειδικών διατροφών στην υγεία του δέρματος

Η διατροφή είναι μια από τις σημαντικότερες παραμέτρους που εμπλέκονται στη διαμόρφωση της υγείας και της κατάστασης του δέρματος.

Πολλές δερματολογικές αλλοιώσεις προέρχονται από διατροφικές ελλέιψεις. Στη δεκαετία του 1970 οι Vasantha et al  απέδειξαν ότι το σύνδρομο kwashiorkor το οποίο περιλαμβάνει σοβαρό έλλειμμα πρωτεϊνών / θερμίδων, συσχετιζόταν με τις βιοχημικές μεταβολές του δέρματος στα παιδιά, παρέχοντας έτσι εξήγηση για την εμφάνιση των δερματικών αλλοιώσεων. Η μείωση της συνολικής περιεκτικότητας σε μελανίνη των μαλλιών του τριχωτού της κεφαλής έχει αναφερθεί ότι αποτελεί χαρακτηριστικό του υποσιτισμού στα παιδιά.                                                                   

Ο αντίκτυπος του υποσιτισμού στην υγεία του δέρματος απεικονίζεται και στις αλλαγές του δέρματος (ξηρότητα, εξίδρωμα στα μαλλιά, τροποποιήσεις των νυχιών …) που παρατηρούνται στην νευρική ανορεξία.

Η ανεπάρκεια βιταμινών οφείλεται είτε στον υποσιτισμό είτε στη δυσαπορρόφηση και στα γενετικά ελαττώματα.Σε αυτές τις περιπτώσεις παρατηρούνται δερματολογικές τροποποιήσεις όπως η πελλάγρα που συνδέεται με την έλλειψη της νιασίνης, ή η υπερμελάχρωση που συνδέεται με την έλλειψη της βιταμίνης Β12. Τα ιχνοστοιχεία είναι απαραίτητα για την υγεία του δέρματος και η έλλειψη τους δημιουργεί τροποποιήσεις στο δέρμα. Ο υποσιτισμός καθώς επίσης και η υπερβολική πρόσληψη τροφής μπορούν να βλάψουν τη φυσιολογία του δέρματος.

Τα παχύσαρκα άτομα παρουσιάζουν σημαντική αύξηση στη διαδερμιδική απώλεια ύδατος με αποτέλεσμα να δημιουργείται μεταβολή στη λειτουργία του φραγμού του δέρματος. Επιπλέον  η παχυσαρκία μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή σμήγματος, να συμβάλει στην αλλαγή μικροκυκλοφορίας και μακροκυκλοφορίας και στην τροποποίηση του  μεταβολισμού του κολλαγόνου. Συνδέεται επίσης  με έναν αριθμό δερματοπαθειών όπως η μελανίζουσα ακάνθωση, τα θηλώματα, η θυλακική υπερκεράτωση.

Η επούλωση τραυμάτων είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο που περιλαμβάνει αλληλεπιδράσεις μεταξύ διαφορετικών τύπων κυττάρων, της  κυτοκίνης και της εξωκυττάριας μήτρας. Οι διατροφικές ανεπάρκειες μπορεί να επηρεάσουν την επούλωση των πληγών, ενώ ορισμένα θρεπτικά συστατικά (βιταμίνες Α και C, ψευδάργυρος, γλυκοζαμίνη) μπορεί να μειώσουν τον χρόνο επούλωσης και να βελτιώσουν την ποιότητα της πληγής.

Διατροφή και δερματικές παθήσεις

Η σχέση μεταξύ της διατροφής και της ακμής επισημάνθηκε σε μια μελέτη όπου  συμμετείχε μια ομάδα εθελοντών αρσενικού φύλου . Η ομάδα που ακολουθούσε διατροφή  χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη παρουσίασε  μεγαλύτερη βελτίωση στη συνολική μέτρηση των αλλοιώσεων του δέρματος σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. 

Η ατοπική δερματίτιδα (AD) είναι μια χρόνια φλεγμονώδης διαταραχή του δέρματος η οποία χαρακτηρίζεται από μια εξασθενημένη λειτουργία του φραγμού του δέρματος που συνδέεται με την υπερπαραγωγή Τ-λεμφοκυττάρων που κατευθύνεται από την Th2. Η υπερευαισθησία σε κάποια τρόφιμα φαίνεται να διαδραματίζει παθογόνο ρόλο στην ανάπτυξη αλλοιώσεων AD και ο διαιτητικός αποκλεισμός συγκεκριμένων τροφών έχει αναφερθεί ότι μειώνει την ασθένεια στα παιδιά. Επιπλέον, οι Tanaka et al. αξιολόγησαν την επίδραση της χορτοφαγικής δίαιτας ως εναλλακτική λύση για θεραπεία στη διαχείριση του AD. Μετά από 2 μήνες της συγκεκριμένης θεραπευτικής αγωγής, το SCORAD (Ατομική Ατοπική Δερματίτιδα) μειώθηκε σχεδόν κατά 50%.

Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην αιτιολογία και την παθογένεση της ψωρίασης, μία από τις συνηθέστερες χρόνιες φλεγμονώδεις διαταραχές του δέρματος. Η χαμηλή σε ενέργεια διατροφή μπορεί να αποτελέσει σημαντικό βοηθητικό παράγοντα στην πρόληψη και τη θεραπεία της ψωρίασης. Οι χορτοφαγικές δίαιτες και οι περίοδοι νηστείας μπορεί επίσης να είναι επωφελείς. Αυτές οι επιδράσεις θα μπορούσαν να εξηγηθούν από την έλλειψη αραχιδονικού οξέος η οποία βοηθά στη μείωση των φλεγμονών και στη μείωση του οξειδωτικού στρες εξαιτίας του θερμιδικού περιορισμού.

 Υπάρχουν επιπλέον κάποιες ενδείξεις σχετικά με την επίδραση της τροφής στην ανάπτυξη των επαγόμενων από την υπεριώδη ακτινοβολία δερματικών βλαβών. Μέσω της ανασκόπησης των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από επιδημιολογικές μελέτες φάνηκε θετική η σχέση ανάμεσα στην πρόσληψη λίπους και το καρκίνωμα των βασικών και των πλακωδών κυττάρων. Λίγα χρόνια αργότερα, η ίδια ομάδα απέδειξε, σε μια ομάδα 1.360 ενηλίκων ότι η διατροφή με υψηλή πρόσληψη κρέατος και λίπους αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρκινώματος των πλακωδών κυττάρων, ιδιαίτερα σε άτομα με ιστορικό στον καρκίνο του δέρματος. 

Ευεργετικές επιδράσεις της καλής διατροφής στην υγεία και την ομορφιά του δέρματος

Το 2009, τα αποτελέσματα μιας προοπτικής μελέτης έδειξαν μέτρια μείωση της ακτινικής κεράτωσης μεταξύ αυτών που κατανάλωναν περισσότερο ιχθυέλαιο. Με τον ίδιο τρόπο, μερικοί διαιτητικοί παράγοντες που υπάρχουν στη μεσογειακή διατροφή μπορεί να προστατεύουν από το μελάνωμα του δέρματος.

Εχουν γίνει πολλές προσπάθειες για τη βελτίωση της υγείας και της ομορφιάς του δέρματος μέσω αλλαγών ή προσθηκών στη διατροφή. Το 2001, οι Boelsma et al. εξέτασαν τις επιδράσεις των συμπληρωμάτων βιταμινών, καροτενοειδών και λιπαρών οξέων στη βελτιστοποίηση της δερματικής κατάστασης και στην πρόληψη δερματικών ασθενειών και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα θρεπτικά συστατικά έχουν πιθανές θετικές δράσεις στο δέρμα.

Τα θρεπτικά συστατικά βοηθούν στην προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Η έκθεση του δέρματος σε υπεριώδες (UV) φως οδηγεί άμεσα ή έμμεσα μέσω της δημιουργίας αντιδραστικών ειδών οξυγόνου σε ένα ευρύ φάσμα φωτοδιατάξεων που επηρεάζουν τα κυτταρικά λιπίδια, τις πρωτεΐνες και το DNA. Η ηλιακή ακτινοβολία συμμετέχει στην εμφάνιση ερυθήματος, στη πρόωρη γήρανση του δέρματος, στη φωτο-ανοσοκαταστολή και στον καρκίνο του δέρματος.

Η συχνότερη βλάβη που προκαλείται από την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι τα εγκαύματα από τον ήλιο. Έχει αναφερθεί ότι κάποια συμπληρώματα θρεπτικών συστατικών βοηθούν στην πρόληψη των ηλιακών εγκαυμάτων. Το β-καροτένιο (από 15 έως 180 mg / ημέρα) και το λυκοπένιο (μέχρι 10 mg / ημέρα), δύο αποτελεσματικές μονάδες σβέσης οξυγόνου, αποδείχθηκαν ότι εμποδίζουν την ηλιακά εγκαύματα στους ανθρώπους. Η συστηματική χορήγηση αντιοξειδωτικών όπως βιταμίνες C (2 mg ημερησίως) και Ε (1.000 IU / ημέρα), καθώς και το διαιτητικό ιχθυέλαιο (2 g / ημέρα) το οποίο είναι πλούσιο σε ωμέγα-3 ελεύθερα λιπαρά οξέα αύξησαν την ελάχιστη δόση ερυθήματος.